Taaldeur

Regelmatig stellen leerkrachten mij de vraag wat ik nou eigenlijk doe, als logopedist in het onderwijs. Uit de gesprekken die daarop volgen, blijkt vaak dat deze leerkrachten een onvolledig beeld hebben van logopedie. Ze weten wel dat ik me als logopedist bezighoud met spraakproblemen zoals slissen of stotteren, maar logopedie is zoveel meer dan dat! Ik vertel er graag iets over.

Als logopedist in het speciaal basisonderwijs richt ik mij op logopedische stoornissen die een relatie hebben met het onderwijsproces.

Ik behandel leerlingen met stoornissen op het gebied van de persoonlijke communicatie, en houd me daarnaast bezig met voorlichting, preventie en onderzoek. Logopedische stoornissen komen voor in de aandachtsgebieden stem, spraak, taal, gehoor en slikken.¹ Welke van deze aandachtsgebieden op de voorgrond staan, is afhankelijk van de setting waarin je als logopedist werkt. Ik kom in het onderwijs niet vaak slikproblemen tegen, terwijl de kans dat een logopedist in een revalidatiecentrum die tegenkomt een stuk groter is.

Onderwijsproces

Schoollogopedie heeft als doel het ondersteunen van het onderwijsproces. Mijn rol daarin is het signaleren van problemen in de spraak-taalontwikkeling en communicatie, het behandelen van deze problemen en het coachen van de omgeving.² Leerlingen in het speciaal basisonderwijs zijn over het algemeen best in staat om een gesprek te voeren. Toch kan een achterstand in de spraak-taalontwikkeling invloed hebben op het onderwijsproces.³ Ik noem een aantal voorbeelden:

• Een leerling die het verschil niet hoort tussen een /b/ en een /p/, of elke /k/ uitspreekt als een /t/, kan daar last van hebben bij het leren spellen.
• Een leerling met een beperkte woordenschat zal onder meer moeite hebben met het begrijpen van instructie en begrijpend lezen.
• Voor het geven van een onderbouwde mening of het overbrengen van een boodschap (zowel mondeling als schriftelijk) is het van belang om samengestelde zinnen te kunnen formuleren en gedachten onder woorden te kunnen brengen.
• Om met klasgenoten te kunnen samenwerken en samen leren, moet een leerling de sociale aspecten van taal begrijpen.
• Het auditieve geheugen is van belang om instructies op te volgen, soms heeft een leerling baat bij strategieën om het auditieve geheugen te ondersteunen.
• Leerlingen begrijpen instructie of teksten soms verkeerd omdat ze moeite hebben met figuurlijke taal.
• Miscommunicatie en het zich moeilijk kunnen uiten kunnen tot grote frustratie leiden. Frustratie maakt leren lastig en kan leiden tot probleemgedrag in de klas.

In de praktijk

Als logopedist is mijn rol in het leerproces vergelijkbaar met die van een remedial teacher. Zoals een remedial teacher extra ondersteuning geeft aan leerlingen met leerproblemen, geef ik als schoollogopedist extra ondersteuning aan leerlingen met problemen op taalgebied. Daarbij kan het bijvoorbeeld gaan om woordenschat, mondelinge taalvaardigheid, sociale vaardigheden en begrijpend lezen. Ik werk individueel met leerlingen of in kleine groepjes en sluit daarbij aan bij het onderwijs in de groep. Zo gebruik ik bijvoorbeeld vaak teksten uit de zaakvakmethode of leesmethode als uitgangspunt. Naast het werken met de leerlingen heb ik ook een adviserende en coachende rol naar ouders en leerkrachten. Op deze manier zorg ik ervoor dat de leerling optimaal kan deelnemen aan het leerproces.

De werkzaamheden van een schoollogopedist kunnen per school een beetje anders zijn, omdat iedere school zelf mag bepalen hoe zij de logopedie willen vormgeven. Ik ben benieuwd hoe het bij jou op school geregeld is!

Dit bericht is eerder geplaatst op LinkedIn, 27-07-2020. Lees hier het vervolg op dit bericht.

Bronnen

1.          NVLF. Wat is logopedie? https://www.logopedie.nl/paginas/openbaar/wat-is-logopedie/wat-is-logopedie. Accessed July 12, 2020.

2.          Voorbeeldfunctiebeschrijving Logopedist. PO-raad; 2020. https://www.poraad.nl/files/werkgeverszaken/voorbeeldfunctiebeschrijving_logopedist.pdf. Accessed July 12, 2020.

3.          Cox E, Nannes R, Schulte M. Logopedie in Het Speciaal Basisonderwijs En Speciaal Onderwijs. Woerden; 2011.