Waarschijnlijk heeft iedereen wel eens zo’n dag. Je wilt een leuke les voorbereiden, maar je hebt geen inspiratie. Meestal lukt het op routine toch wel om er wat van te maken. En soms gebeurt er juist iets bijzonders.
Het afgelopen schooljaar begeleidde ik Marco, Jorik en Naima uit groep 6/7 één keer per week, om in een kleinere setting te oefenen met verschillende aspecten van mondelinge taalvaardigheid. We hebben geoefend met dingen als presenteren, dóórvragen tijdens een gesprek, en de belangrijkste informatie uit een gesproken boodschap halen.
‘Gaan we de laatste keer van dit schooljaar iets leuks doen?’ vraagt Marco een paar weken voor de vakantie. ‘ja, voetballen!’ stelt Jorik voor. ‘Nee, een ijsje halen!’ vindt Naima. Voordat ik het weet heb ik beloofd dat we inderdaad ‘iets leuks’ gaan doen, ik moet alleen nog even nadenken wat dat dan zal zijn. En dan… blijft de inspiratie uit.
Natuurlijk kan ik gewoon meegaan in de ideeën van Jorik of Naima, maar wat heeft dat te maken met mondelinge taalvaardigheid? Ik kan ook een spel uit de kast trekken dat ik eenvoudig kan combineren met taaldoelen, maar dat is dan weer weinig speciaal voor deze leerlingen. Ik besluit de keer erna mijn dilemma aan ze voor te leggen.
‘Luister, jullie mogen bepalen wat we gaan doen de laatste keer. Maar er zijn een paar voorwaarden.’
Terwijl ik de voorwaarden benoem, schrijf ik ze op het bord:
- Het moet te maken hebben met luisteren, spreken, of gesprekken voeren
- Het mag niet langer dan 25 minuten duren inclusief voorbereiden en opruimen
- Het mag geen geld kosten
Jorik begint meteen te mopperen, want hij ziet zijn voetbal-idee al in rook opgaan. Naima en Marco beginnen door elkaar heen te praten. Ik laat het even aan sudderen, en dan vraag ik: hoe kunnen we dit nou aanpakken? We willen samen tot een beslissing komen, welke stappen moeten we dan nemen? ‘Samen beslissingen nemen’ is eerder aan bod geweest tijdens de lessen. Als ondersteuning schrijf ik ook deze stappen op het bord:
1. Brainstorm
2. Voorkeur uitspreken (met argument!)
3. Beslissen
Nu ontstaat er iets leuks. Bij de brainstorm hebben alle drie de leerlingen inbreng en reageren ze op elkaars ideeën. Als je tijdens het voetballen aanwijzingen naar elkaar roept, valt dat dan onder spreken? En is de voetbalkooi eigenlijk wel vrij? Wat doen we als het regent? Als je een ijsje gaat kopen kun je onderweg gesprekken met elkaar voeren. Maar het kost wel geld. Er komen nog meer ideeën langs, waarbij het ene voorstel beter onderbouwd wordt met argumenten dan het andere. Dat geeft mij de kans om op dat vlak nog wat bij te sturen. Uiteindelijk valt de keuze op een Kahoot-quiz, want dan moet je vragen beantwoorden dus dat is luisteren.
Ik weet wel wat een Kahoot-quiz is, maar heb er nog nooit een zelf gemaakt. Dat komt goed uit, want nu kan Naima aan mij uitleggen hoe dat werkt. Zij vindt het moeilijk om haar gedachten in volledige zinnen te formuleren, dus het is voor haar een goede oefening. De quiz moet gaan over het afgelopen schooljaar, vinden de leerlingen. ‘Prima, maar dan moeten jullie me helpen om vragen te bedenken’. De week erna besteden we aan het bedenken van vragen, mét bijbehorende goede en foute antwoorden zodat ik ze alleen nog maar hoef in te voeren in Kahoot. Het is nog best lastig om foute antwoorden te bedenken, die toch geloofwaardig zijn. Naima en Marco willen graag zelfstandig werken, maar ze overleggen wel af en toe met elkaar. Jorik vindt het door zijn dyslexie moeilijk om de vragen op te schrijven, daarom werkt hij samen met mij. We bedenken om de beurt en vraag. Zo zorg ik ervoor dat er ook vragen in de quiz komen over de leerdoelen van het afgelopen jaar, naast vragen over de kleur schoenen van klasgenoot A en de hobby van klasgenoot B.
Zo leidt een gebrek aan inspiratie ineens tot niet één, maar zelfs dríe ingevulde lessen. Waarin we niet alleen hebben geoefend met onderhandelen, luisteren naar elkaar, argumenten geven, samen beslissingen nemen, en vragen bedenken, maar waarin we óók een hoop lol hebben gehad met elkaar!
Om herkenbaarheid te voorkomen zijn namen en details aangepast.
Taaldeur 