De zomervakantie ligt al weer een paar weken achter ons. Op de sbo-school waar ik als logopedist werk staan de eerste weken van het schooljaar altijd in het teken van de screening van nieuwe leerlingen. Waarom is het eigenlijk belangrijk om eventuele problemen in de spraak-taalontwikkeling op te sporen?
Een gemiste diagnose heeft gevolgen voor de ontwikkeling van een kind. Een taalachterstand of taalontwikkelingsstoornis (TOS) heeft invloed op de schoolloopbaan en op de sociaal-emotionele ontwikkeling, daarom is tijdige signalering noodzakelijk. Als bekend is dat de problemen die een leerling ervaart in het onderwijs (mede) voortkomen uit een taalprobleem, dan kan de werkwijze hierop worden aangepast. Met de juiste ondersteuning worden de negatieve gevolgen beperkt.
‘Moet je gewoon harder trappen, of kun je beter eerst je fietsband oppompen en je ketting smeren?’
Vergelijk het eens hiermee: als je met een groep gaat fietsen en het lukt je niet om de groep bij te houden, dan is de eerste reflex dat je harder moet trappen. Beter je best doen, desnoods extra trainen. Maar misschien is het wel véél effectiever om even af te stappen, je banden op te pompen en je fietsketting te smeren. Als je de oorzaak weet van het ‘niet kunnen bijhouden’, kun je de juiste aanpak kiezen en frustratie voorkomen.
In het verleden werden alle vijfjarige kinderen gescreend door een logopedist. Veel gemeenten hebben ervoor gekozen om hierop te bezuinigen. Een screening door een logopedist is tegenwoordig zelfs in het speciaal (basis) onderwijs niet meer vanzelfsprekend. De kans dat problemen in de taalontwikkeling gemist worden wordt nog groter als andere problemen méér op de voorgrond staan. Als een kind ‘lastig gedrag’ vertoont of bijvoorbeeld extreem verlegen is kan een taalontwikkelingsstoornis daaraan ten grondslag liggen. Toch zal de omgeving het niet altijd in die richting zoeken, bijvoorbeeld door onbekendheid met TOS, het idee dat het vanzelf wel goed komt, of omdat de oorzaak bij een meertalige opvoeding gelegd wordt.
Een school heeft als taak om te werken aan de onderwijsdoelen. Daaronder vallen de doelen op het gebied van taal: lezen, schrijven én mondelinge taalvaardigheid. Bij de doelen die niet direct gerelateerd zijn aan taal, is taal het belangrijkste middel om kennis en vaardigheden over te brengen. Een taalachterstand of TOS heeft gevolgen voor het kunnen behalen van de onderwijsdoelen. Een tijdige signalering en een juiste aanpak zijn dus niet alleen in het belang van het kind, maar ook van de school.
PS: ben je benieuwd waarom ik zo’n knullige tekening gebruik in mijn blog? Lees het in mijn blog over tekenen als ondersteuning.
Taaldeur 